آرایه کنایه

302,350

آرایه کنایه:

کنایه چیست : آرایه کنایه، در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است و در اصطلاح، سخنی است که دارای دو معنی نزدیک و دور باشد. پس گویندۀ آن، جمله را به گونه ­ای ترکیب کند و به کار ببرد که ذهن شنونده از معنی نزدیک به معنی دور منتقل گردد. منظور گوینده در کنایه، معنی نزدیک و ظاهری عبارت کنایی نیست، بلکه منظور او، برداشتی است که از آن عبارت، در فرهنگ مردم آن جامعه رایج شده است. برای مثال، وقتی گوینده کسی را «دست کج» می­نامد، منظور او کج بودن ظاهری دست او نیست، بلکه گوینده، برداشت و مفهوم «دزد بودن» را که از این عبارت در میان جامعه رواج یافته، در نظر دارد.

کنایه از طبیعی ­ترین راه­های بیان است که در گفتار عامۀ مردم و امثال و حکم رایج در زبان ایشان، فراوان می­توان یافت. مشکل خوانندگان و به ویژه غیر اهل زبان، در روزگار ما، این است که به مناسبت تغییرات اجتماعی، دگرگونی آداب و رسوم، پوشاک و خوراک، تشریفات و عادات، بسیاری از مفاهیم کنایی، قابل درک و فهم نیست.

برخی از کنایات، به عرف و سنت میان اقوام و ملت­ها بستگی دارد و چه بسا در شهر و ولایتی، معروف است و در دیاری دیگر، ناشناخته می­نماید و یا در زمانی معروف و مرسوم بوده و با گذشت زمان، در پردۀ ابهام مانده است، به گونه­ای که فهم معنی کنایی آن، به تحقیق و پژوهش نیازمند است.

***

برای دیدن سایر آرایه های ادبی میتوانید از صفحه آرایه ها و صنایع ادبی بازدید کنید.

***

طرح تضمینی کنکور

***

مثال کنایه | مثال کنایه در شعر:

در بیت زیر مثال کنایه در شعر را مشاهده میکنید، «باد در قفس کردن» کنایه از کار بیهوده و بی نتیجه کردن است.

مگوی آنچه هرگز نگفته است کس

به مردی مکن باد را در قفس

(فردوسی)

***

در مصراع اول بیت زیر، «پیچیدن» کنایه از تلاش و پافشاری کردن است و در مصراع دوم، «سر پیچاندن» کنایه از منصرف شدن است.

که چندین بپیچم که اسفندیار

مگر سَر بپیچاند از کارزاز

(فردوسی)

***

 

مثال برای کنایه | چند نمونه کنایه:

دز قسمت زیر چند نمونه کنایه معروف را مشاهده میکنید:

آب از سر گذشتن:

کنایه از نهایت گرفتاری و سختی است.

***

آب در هاون کوفتن:

کنایه از کار بیهوده کردن، کار ناممکن کردن.

***

آستین بالا زدن:

کنایه از آماده شدن برای انجام دادن کاری.

***

آش برای کسی پختن:

کنایه از نقشه کشیدن برای آزار کسی. در فکر آزردن کسی بودن.

***

از پای افتادن:

کنایه از ضعیف و ناتوان گشتن. خسته شدن.

***

از پای درآوردن:

کنایه از هلاک کردن. شکست دادن.

***

از خر شیطان پیاده شدن:

کنایه از اینکه، از کار خطرناک و احمقانه دست کشیدن. لجبازی نکردن.

***

از کوره در رفتن:

کنایه از خشمگین و غضبناک شدن.

***

به خاک سیاه نشاندن:

کنایه از خوار و حقیر کردن. بدبخت کردن.

***

بی سر و پا:

کنایه از بی­ ادب و فرومایه.

***

خود را گم کردن:

کنایه از مغرور بودن. مضطرب و سراسیمه بودن. پریشان بودن.

***

پا در کفش کسی کردن:

کنایه از دخالت در کار کسی کردن. مزاحم کسی شدن.

***

پنبه از گوش درآوردن:

کنایه از هشیار بودن. گوش دادن.

***

تیر به سنگ خوردن:

کنایه از به مقصود نرسیدن و ناامید شدن. اشتباه کردن در کاری و موفق نشدن.

***

چند مَرده حلاج بودن:

کنایه از توانایی داشتن در انجام کاری.

***

خود را به کوچۀ علی چپ زدن:

کنایه از خود را به نادانی زدن در کاری.

***

در گل ماندن(گیر کردن):

کنایه از درماندن. عاجز شدن و گرفتار شدن.

***

دست کسی را گرفتن:

کنایه از کمک کردن. یاری کردن.

***

زخم زبان زدن:

کنایه از طعنه زدن و سخن تلخ گفتن به کسی.

***

شاخ و شانه کشیدن:

کنایه از ترساندن و تهدید کردن. قُلدری کردن.

***

کاسه در زیر نیم کاسه داشتن:

کنایه از مکر و حیله داشتن در کاری.

***

اگر نظر و یا سوالی درباره‌ی آرایه کنایه دارید، لطفا در بخش نظرات مطرح کنید تا پاسخگوی شما باشیم.

38 نظرات
  1. ناشناس می گوید

    توضیحات کنایه خوب بود. ممنون از ادب آباد.

  2. ناصر می گوید

    مثالهای کنایه عالی بود. سپاس از سایت ادب آباد.

  3. علی می گوید

    عالی بود

    1. yaghoot می گوید

      درود سپاس از شما

  4. عرفان می گوید

    آرایه کنایه خیلی خوب بود. نمونه هایی که ذکر شده هم خوب توضیح دادید. ممنون از سایت ادب آباد.

    1. yaghoot می گوید

      سلام دوست عزیز ممنون از توجه و نظرتون

  5. خالد می گوید

    خیلی خوب و کامل آرایه کنایه را توضیح دادید تشکر از شما

  6. حسین رضایی می گوید

    سلام. خسته نباشید. اگر میشه مثالهای دیگر از کنایه هم بنویسید. تشکر از شما🌹🌹

  7. نرگس می گوید

    خیلی ممنون از توضیحات کاملتون و مثال هایی که آوردین.

  8. ندا می گوید

    مرسی از توضیحات جامع و کاملتون .فرق کنایه با ضرب المثل چیه ؟!

  9. A می گوید

    سلام
    مثال کنایه معنای دور و معنای نزدیک نداشت ممنون میشم اگه اضافه کنید

    1. yaghoot می گوید

      درود چشم حتما، سپاس از شما

  10. نریم می گوید

    خیلی عالی بود

    1. ادب آباد می گوید

      سپاس از شما

  11. اسفندیاری می گوید

    سلام، خیلی خوب بود. مثالها و توصیحاتشون خوب بود. خسته نباشید به ادب آباد. ⚘⚘

    1. ادب آباد می گوید

      درود دوست گرامی
      سپاس از شما

  12. ?Army you know می گوید

    تشکر ممنونم

    1. ادب آباد می گوید

      درود دوست گرامی
      سپاس

  13. ناشناس می گوید

    سپاس

    1. ادب آباد می گوید

      درود دوست گرامی سپاس از شما

  14. ناشناس می گوید

    دروت

  15. امیر می گوید

    خوب بود ممنون

    1. ادب آباد می گوید

      درود دوست گرامی سپاس از شما

  16. نویسنده می گوید

    عالیییییییییی بود دوست عزیز 💝
    ممنون از شما من از سال پیش هم این موضوع را مشکل داشتم 😘😘😥😥

    1. ادب آباد می گوید

      درود دوست عزیز سپاس فراوان

  17. هستی می گوید

    دستتون طلا ممنونم خیلی عالی بود خیلی خوب فهمیدم🌹❤️

  18. فاطمه یوسف زاده می گوید

    عالی بود،متشکرم

  19. مبین عزیزی فرزنه ای می گوید

    عالی بود

  20. 💔 می گوید

    من راستش توضیح رو اصلا نفهمیدم ولی مثال ها بسیار عالی بود.

  21. جیم می گوید

    وای خدا خیرت بده

  22. بهاره می گوید

    عالی بود

  23. علی می گوید

    عالی بود

  24. ستون گنگ می گوید

    بسیار عالی متشکرم 🌹🌹🌹

  25. 티나 می گوید

    عالی …
    ❤🧡🌈

  26. ناشناس می گوید

    ممنون

  27. Stranger می گوید

    بسیار ممنون از نویسنده سایت🙏

    1. Drabdollahi می گوید

      درود بر شما،
      سپاسگزاریم.

  28. ... می گوید

    این تعریف کنایه غلط است.

    و همیشه این در آرایه کنایه رخ نمی‌دهد.

    تعریف درست ترش اینه که کنایه ترکیبی از دو یا چند کلمه است که بعد از قرار گرفتن در کنار هم تمامی کلمات معنای خودشان را از دست می‌دهند و ترکیب معنای جدید به خود می‌گیرد.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.