مراعات نظیر (آرایه تناسب)
تناسب چیست | مراعات نظیر چیست
مراعات نظیر چیست ؟ آرایه تناسب یا مراعات نظیر آن است که در سخن اموری را بیاورند که در معنی با یکدیگر متناسب باشد، خواه تناسب آنها از جهت همجنس بودن باشد، مانند: (گل و لاله)، (آفتاب و ماه و ستاره) و خواه تناسب آنها از جهت مشابهت یا همراهی باشد، مانند: (شمع و پروانه)، (تیر و کمان)، (خسرو و شیرین)، (لیلی و مجنون).
یعنی اموری که بین آنها تناسب ایجاد می شود، ممکن است یا از یک گروه و مجموعه باشند یا بین آنها ارتباط معنایی وجود داشته باشد.
صنعت تناسب را به اسامی و اصطلاحات متعدد نامیده اند؛ از جمله: مؤاخات، توفیق، تلفیق، ائتلاف، تناسب، مراعات نظیر.
***
برای دیدن سایر آرایه های ادبی میتوانید از صفحه آرایه ها و صنایع ادبی بازدید کنید.
***
آدلی وب ارائه دهندهی خدمات دیجیتال مارکتینگ: سئو، طراحی سایت، آموزش، مشاوره و شبکه های اجتماعی
***
مثال برای مراعات النظیر | آرایه تناسب:
در بیت زیر، میان واژه های «مزرع، داس، کِشته، درو» آرایۀ مراعات نظیر هست:
مزرع سبز فلک دیدم و داس مهِ نو یادم از کِشتۀ خویش آمد و هنگام درو (حافظ)
***
در بیت های زیر، میان کلمات «باغ، گل، بنفشه، سنبل و نسرین» تناسب وجود دارد:
همی کند به گل بر، بنفشه کمین همی ستاند سُنبل ولایت نسرین
بنفشه و گل و نسرین و سُنبل اندر باغ به صلح باید بودن چو دوستان، نه به کین (فرخی سیستانی)
***
در بیت زیر، میان واژگان «شیر، نهنگ و پلنگ» که همه حیوان هستند، آرایه تناسب وجود دارد:
به شهر تو شیر و نهنگ و پلنگ سوار اندر آیند هر سه به جنگ؟ (فردوسی)
***
در بیت زیر، میان واژگان «ابر، باد، مَه، خورشید و فلک» تناسب وجود دارد:
ابر و باد و مَه و خورشید و فلک در کارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری (سعدی)
***
در شعر زیر، میان کلمات «مسلمان، فبله، جانماز، مُهر و سجاده» و همچنین بین کلمات «گل سرخ، چشمه و دشت» آرایۀ تناسب وجود دارد:
من مسلمانم،
قبله ام یک گل سرخ
جانمازم چشمه، مُهرم نور
دشت سجادۀ من (سهراب سپهری)
***
در شعر زیر، میان کلمات «شهاب، آسمان، شب، خورشید و ابر» و همچنین بین کلمات «مشق، خط زدن، پاک کن» آرایۀ تناسب وجود دارد:
گرچه گاهی شهابی
مشق های شبِ آسمان را
زود خط می زد و محو می شد،
باز در آن هوای مه آلود
پاک کن هایی از ابر تیره
خط خورشید را پاک می کرد (قیصر امین پور)
***
در بیت زیر، میان کلمات«اسب، پیاده، نَطع، رخ، پیل و شَهمات» که همگی از اصطلاحات بازی شطرنج هستند، تناسب وجود دارد:
از اسب پیاده شو، بر نَطعِ زمین رخ نِه
زیر پیِ پیلش بین شَهمات شده نُعمان (خاقانی)
***
اگر سوال و یا نظری دربارهی ارایه مراعات نظیر دارید، حتما در قسمت نظرات بنویسید تا در سریع ترین زمان پاسخگوی شما باشیم.
خیلی عالی و کامل
سلام تشکر از شما
سلام، مثالهای آرایه مراعات النظیر خوب بود و توضیحاتشون کامل بود. خسته نباشید به سایت ادب آباد.????
سلام دوست عزیز سپاس از شما
درود و سپاس از زحمتهای شما. خیلی خوب توضیح دادید و خوب یاد گرفتم.🌻🌹🌹
بسیار کامل، مختصر و مفید . ممنون از تلاش های بی دریغ شما
درود سپاس از لطف شما
سلام عالی بود .تشکر میکنم
عاللیییی😘
درود تشکر از شما
آیا تناسب بین کدام یک از کلمات زیر وجود ندارد
۱.شمع و پروانه
۲.باد و باران
۳.شب و روز
۴.سر و دست
درود،
شب و روز
سلام مراعات نظیر را به خوبی توضیح دادید تشکر
درود تشکر از شما دوست عزیز
درود، بسیار عالی بود. ممنون از ادب اباد.🎉
سپاس از توضیحاتتون. ارایه تناسب را خوب فهمیدم. خسته نباشین🌹🌹
مثالها و توضیحات عالی بود. ساده و روان بود، سپاس از ادب اباد
شب و روزگار خوش😁
درووووود
عالی بود. نسبت به جاهای دیگه ساده بود. خسته نباشید.
سلاااام
ممنون از ادب اباد. توضیح و مثالش خیلی خوب بود. پاینده باشید.👍
سلام آیا در شعر پس از چندین چله در عهد سی سال
/ شوم پنجاهه گیرم آشکارا ؟
واژههای چله سی پنجاهه
با هم مراعات نظیر یا تناسب می شوند؟؟
شب و روز از چه جهت مراعات میشن؟
دمتون گرم.. واقعا عالی و مفید بود احسنت به شما👌👏👏👏👍
ممنونم بسیار عالی و کاربردی .
سلام از نظر زمانی
واقعا اینجوری که اینجا یاد گرفتم تو کلاس یاد نگرفته بودم 😁خیلی ممنون مرسی موقق باشید👍
واقعا اینجوری که اینجا یاد گرفتم تو کلاس یاد نگرفته بودم 😁خیلی ممنون مرسی موقق باشید👍خیلی بلد شدمم
عالی
با سلام
عالی بود اگر ممکن است تعداد مثال ها را بیشتر کنید
I гeally liқe reading a post that cɑn make men and women think.
Also, many thanks for allowing me to comment!
سلام و عرض ادب ببخشید در خصوص مراعات نظیر اگر بین موصوف و صفت ارتباط معنایی باشد مثل: شب تاریک میتوان آنها را آرایه تناسب دانست یا خیر با تشکر
ممممننون
درود و سپاس.
عالیییی
عتلعتلل
عالی بود