آرایه سوال و جواب
سوال و جواب | پرسش و پاسخ:
آرایه سوال و جواب(پرسش و پاسخ) که آن را مراجعه، مناظره هم می گویند. این صنعت، چنان است که گوینده به صورت سوال و جواب، سخن سراید. اعم از اینکه در یک مصراع، هم سوال باشد هم جواب، یا در دو مصراع، یا در بیتی سوال و در بیتی دیگر جواب آید.
در واقع، آرایه سوال و جواب، نوعی مناظره است که شاعر سخن خود را به صورت پرسش و پاسخ میان دو فرد بیان می کند.
***
برای دیدن سایر آرایه های ادبی میتوانید از صفحه آرایه ها و صنایع ادبی بازدید کنید.
***
نمونه هایی از مناظره در شعر | سوال ادبی:
شعر سوال و جواب از فرخی سیستانی:
در این شعر شاعر از آرایه سوال و جواب استفاده کرده است:
گفتم: گُل است یا سَمَن است آن رخ و ذَقَن؟
گفتا: یکی شکفته گل است و یکی سمن
گفتم: در آن دو زلف، شکن بیش یا گره؟
گفتا: یکی همه گره است و یکی شکن
گفتم چه چیز باشد زلفت در آن رُخَت؟
گفتا یکی پَرَند سیاه و یکی پَرَن
گفتم دو زلف تو چه فشانند بر دو رُخ؟
گفتا یکی به تنگ عبیر و یکی به من
گفتم ز من چه بردند آن نرگس دو چشم؟
گفتا یکی قرار تو برد و یکی وسن
گفتم تن من و دل من چیست مر تو را؟
گفتا یکی میان منست و یکی دهن
گفتم بلای من همه زین دیده و دلست
گفتا یکی از این دو بسوز و یکی بِکَن
گفتم مرا دو بوسه فروش و بها بخواه
گفتا یکی به جان بِخَر از من یکی به تن
گفتم که جان طلب کنی از من به بوسهای؟
گفتا یکی همی ز تو باشد یکی ز من
گفتم دو چیز چیست ز روی تو خوبتر؟
گفتا یکی سخاوت صاحب یکی سخن
گفتم که نام صاحب و نام پدرش چیست؟
گفتا یکی خجسته پی احمد یکی حسن
گفتم رضا و خدمت صاحب چه کم کند؟
گفتا یکی نیاز ولی و یکی مِحَن
گفتم دو دست خواجه چه چیزست جود را؟
گفتا یکی خجسته مکان و یکی وطن
گفتم دو گونه طوق به هر گردن افکند؟
گفتا یکی ز شکر فکند و یکی ز منّ
گفتم دلش چه دارد و عقلش چه پرورد؟
گفتا یکی مودَّت دین و یکی سنن
گفتم چه پیشه دارد مهر و هوای او؟
گفتا یکی بلا بزداید یکی حزن
گفتم چه چیز یابد ازو ناصح و عدو؟
گفتا یکی نوازش و خلعت یکی کفن
گفتم موافقان را مهر و هواش چیست؟
گفتا یکی سلیح تمام و یکی مِجَن
گفتم که گر دو تیر گشاید سوی چِگِل؟
گفتا یکی چِگِل بستاند یکی خُتن
گفتم که گر دو نامه فرستد سوی عمان؟
گفتا یکی عمان بستاند یکی عَدَن
گفتم که باد حاسد او و دگر چه باد؟
گفتا یکی به مادر غمگین یکی به زن
***
سوال و جواب در شعر خسرو و فرهاد:
نخستین بار گفتش کز کجایی؟
بگفت از دار ملک آشنایی
بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند؟
بگفت انده خرند و جان فروشند
بگفتا جان فروشی در ادب نیست
بگفت از عشقبازان این عجب نیست
بگفت از دل شدی عاشق بدینسان؟
بگفت از دل تو می‌گوئی من از جان
بگفتا عشق شیرین بر تو چونست
بگفت از جان شیرینم فزونست
بگفتا هر شبش بینی چو مهتاب
بگفت آری چو خواب آید کجا خواب
بگفتا دل ز مهرش کی کنی پاک
بگفت آنگه که باشم خفته در خاک
بگفتا گر خرامی در سرایش
بگفت اندازم این سر زیر پایش
بگفتا گر کند چشم تو را ریش
بگفت این چشم دیگر دارمش پیش
بگفتا گر کسیش آرد فرا چنگ
بگفت آهن خورد ور خود بود سنگ
بگفتا گر نیابی سوی او راه
بگفت از دور شاید دید در ماه
بگفتا دوری از مه نیست در خور
بگفت آشفته از مه دور بهتر
بگفتا گر بخواهد هر چه داری
بگفت این از خدا خواهم به زاری
بگفتا گر به سر یابیش خوشنود
بگفت از گردن این وام افکنم زود
بگفتا دوستیش از طبع بگذار
بگفت از دوستان ناید چنین کار
بگفت آسوده شو که این کار خامست
بگفت آسودگی بر من حرام است
بگفتا رو صبوری کن درین درد
بگفت از جان صبوری چون توان کرد
بگفت از صبر کردن کس خجل نیست
بگفت این دل تواند کرد دل نیست
بگفت از عشق کارت سخت زار است
بگفت از عاشقی خوشتر چکار است
بگفتا جان مده بس دل که با اوست
بگفتا دشمنند این هر دو بی دوست
بگفتا در غمش می‌ترسی از کس
بگفت از محنت هجران او بس
بگفتا هیچ هم خوابیت باید
بگفت ار من نباشم نیز شاید
بگفتا چونی از عشق جمالش
بگفت آن کس نداند جز خیالش
بگفت از دل جدا کن عشق شیرین
بگفتا چون زیم بی‌جان شیرین
بگفت او آن من شد زو مکن یاد
بگفت این کی کند بیچاره فرهاد
بگفت ار من کنم در وی نگاهی
بگفت آفاق را سوزم به آهی
چو عاجز گشت خسرو در جوابش
نیامد بیش پرسیدن صوابش
به یاران گفت کز خاکی و آبی
ندیدم کس بدین حاضر جوابی!…
(نظامی گنجوی، خسرو و شیرین)
***
اگر سوال و یا نظری درباره ی ارایه سوال و جواب دارید حتما در قسمت نظرات بنویسید تا در سریع ترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشیم.
سلام وقت بخیر خیلی کامل ارایه سوال و جواب را توضیح دادید تشکر
سلام سپاس از شما
سلام متن خیلی کاملی بود مخصوصا شعر های سوال و جواب و سوالات ادبی که آوردید
خیلی ممنون
سلام تشکر از شما
درود،
مثالهای سوال و جواب عالی بود. ممنون از ادب آباد
🎉
درود دوست عزیز سپاس از شما
سلام. ممنون از شما. خیلی خوب بود.🌼🌼
درود دوست عزیز سپاس از شما
سلام. مثالهاش جالب بود. خسته نباشید
درود دوست عزیز سپاس از شما