مهدی اخوان ثالث

زندگینامه مهدی اخوان ثالث

مهدی اخوان ثالث (۱۳۶۹- ۱۳۰۷ه.ش) شاعر نامدار نوپرداز معاصر است. او در آغاز کار خود، شعر سنتی می­ گفت و سپس به شعر نیمایی روی آورد. او علاوه بر شاعری به دیگر کارهای فرهنگی همچون کار در رادیو و تلویزیون و تدریس و نویسندگی پرداخت.

اشعار اخوان بسیار جذاب و دلکش و دارای درونمایه حماسی است و علاقه ­مندی او به تاریخ ایران باستان در اشعارش آشکار است. بنا بر وصیت اخوان، پس از مرگش، او را در توس و کنار آرامگاه فردوسی به خاک سپردند.

***

برای دیدن زندگینامه سایر شاعران و نویسندگان به صفحه دسته بندی شاعران و نویسندگان مراجعه کنید.

***

آثار مهدی اخوان ثالث:

دفترهای شعر او عبارتند از: «ارغنون، آخر شاهنامه، زمستان، از این اوستا، تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم».

نمونه اشعار اخوان ثالث

شعر زمستان مهدی اخوان ثالث:

سلامت را نمی­خواهند پاسخ گفت

سرها در گریبان است

کسی سر بر نیارد کرد پاسخ گفتن و دیدار یاران را

نگه جز پیش پا را دید، نتواند

که ره تاریک و لغزان است

وگر دست محبت سوی کس یازی

به اکراه آورد دست از بغل بیرون

که سرما سخت سوزان است

نفس، کز گرمگاه سینه می­آید برون، ابری شود تاریک

چو دیوار ایستد در پیش چشمانت

نفس کاین است، پس دیگر چه داری چشم

ز چشم دوستان دور یا نزدیک؟

مسیحای جوانمرد من! ای ترسای پیر پیرهن چرکین

هوا بس ناجوانمردانه سرد است، آی

دَمت گرم و سرت خوش باد

سلامم را تو پاسخ گوی، در بگشای

منم من، میهمان هر شبت، لولی­وش مغموم

منم من، سنگ تیپاخوردۀ رنجور

منم، دشنام پست آفرینش، نغمۀ ناجور

نه از رومم، نه از زنگم، همان بیرنگ بیرنگم

بیا بگشای در، بگشای، دلتنگم

حریفا! میزبانا! میهمان سال و ماهت پشت در چون موج می­لرزد

تگرگی نیست، مرگی نیست

صدایی گر شنیدی، صحبت سرما و دندان است

من امشب آمدستم وام بگزارم

حسابت را کنار جام بگذارم

چه می­گویی که بیگَه شد، سحر شد، بامداد آمد؟!

فریبت می­دهد، بر آسمان این سرخی بعد از سحرگه نیست

حریفا! گوش سرما برده است این یادگار سیلی سرد زمستان است

و قندیل سپهر تنگ­میدان، مرده یا زنده

به تابوت سِتَبر ظلمت نُه­توی مرگ­اندود، پنهان است

حریفا، رو چراغ باده را بفروز، شب با روز یکسان است

سلامت را نمی­خواهند پاسخ گفت

هوا دلگیر، درها بسته، سرها در گریبان، دست­ها پنهان

نفس­ها ابر، دل­ها خسته و غمگین

درختان اسکلت­های بلورآجین

زمین دلمرده، سقف آسمان کوتاه

غبارآلوده مهر و ماه

زمستان است.

 

***

شعر سبز مهدی اخوان ثالث:

با تو دیشب تا کجا رفتم!تا خدا و آن سوی صحرای خدا رفتم

من نمی گویم ملایک بال در بالم شنا کردند

من نمی گویم که باران طلا آمد

لیک، ای عطر سبز

سایه پرورده

ای پری که باد می بردت

از چمنزار حریر پُرگل پرده

تا حریم سایه های سبز

تا بهار سبزه های عطر

تا دیاری که غریبیهاش می آمد به چشم آشنا، رفتم

پا به پای تو که می بردی مرا با خویش

همچنان کز خویش و بی خویشی

در رکاب تو که می رفتی

هم عنان با نور

در مجلل هودَج سر و سرود و هوش و حیرانی

سوی اقصا مرزهای دور

تو قَصیل اسب بی آرام من، تو چتر طاووس نر مستم

تو گرامیتر تعلق،‌ زمردین زنجیر زهر مهربان من

پا به پای تو

تا تَجرّد، تا رها رفتم

غرفه های خاطرم پر چشمک نور و نوازشها

موجساران زیر پایم رامتر پل بود

شکرها بود و شکایتها

رازها بود و تأمل بود

با همه سنگینی بودن

و سبکبالی بخشودن

تا ترازویی که یک سال بود در آفاق عدل او

عزت و عزل و عزا رفتم

چند و چونها در دلم مردند

که به سوی بی چرا رفتم

شکر پُراَشکم نثارت باد

خانه ات آباد، ای ویرانی سبز عزیز من

ای زبرجدگون نگین خاتمت بازیچه ی هر باد

تا کجا بردی مرا دیشب!

با تو دیشب تا کجا رفتم!

***