تاریخچه رمان های ایرانی |رمان فارسی

رمان ایرانی(فارسی): همان طور که پیش از این ذکر شد، رمان نویسی ابتدا از اروپا شروع شد و اندک اندک گسترش یافت و در قرن نوزدهم، از نظر شمار آثار و از لحاظ زبان و ساختار، به اوج شکوفایی خود رسید، و پس از آن، رمان و رمان نویسی از اروپا به دیگر نقاط جهان گسترش و در کشورهای دیگر رواج یافت.

نویسندگان ایرانی نیز مانند دیگر کشورهای جهان به دلیل آشنایی با فرهنگ و ادبیات غرب به ویژه فرانسه، در اوایل سدۀ گذشته با داستان نویسی به شیوۀ جدید و رمان نویسی آشنا شدند و به تقلید از اروپاییان به این نوع ادبی پرداختند و آثار گرانقدری در این حوزه به زبان فارسی خلق کردند.

از دلایل پیدایش رمان در زبان و ادب فارسی، می‌توان ورود صنعت چاپ و رواج روزنامه نگاری و همچنین ترجمه از زبان‌های اروپایی که تحت تأثیر زبان فرانسه و سپس متأثر  از زبان‌های روسی و انگلیسی بوده‌ است، اشاره کرد. از رمان‌های این دوره می‌توان به رمانهای امیر ارسلان نامدار، نوشتهٔ عبدالرحیم طالبوف و سیاحتنامۀ ابراهیم بیک از زین العابدین مراغه ای اشاره کرد.

نخستین ایرانیانی که رمان فارسی و نمایشنامه نوشتند، یا روشنفکران و تاجران مهاجر بودند (آخوندزاده، طالبوف، مراغه ­ای) یا تبعیدی سیاسی بودند (میرزا حبیب اصفهانی، میرزا آقاخان کرمانی).

داستان فارسی امروزی از آغاز قرن بیستم رواج یافت. از اولین آثاری که رمان نویسان ایرانی در این حوزه پدید آوردند، می‌توان به آثاری همچون: «شمس و طغرا» از محمدباقر میرزا خسروی، «عشق و سلطنت» از موسی نثری همدانی، «دام گستران» یا «انتقامجویان مزدک»، «مجمع دیوانگان»، «مانی نقاش و سلحشور»، «رستم در قرن بیست و دوم» از عبدالحسین صنعتی­ زادۀ کرمانی،تهران مخوف» از مشفق کاظمی، «دارالمجانین» از محمدعلی جمال زاده، «مظالم ترکان­خاتون» و «لازیکا» از میرزا حیدرعلی کمالی، «دلیران تنگستان» از محمدحسین رکن­ زادۀ آدمیت و «آتش بدون دود» از نادر ابراهیمی، «جفت پاک» از حسینقلی میرزا سالور، «شهربانو» از رحیم ­زادۀ صفوی، «آشیانۀ عقاب» از زین­ العابدین مؤتمن و… اشاره کرد.

رمان­ نویسی در زبان فارسی همچنان ادامه پیدا کرد و پس از نویسندگانی که نام برده شد، در این حوزه نویسندگان توانایی دست به قلم بردند. ازجمله: صادق هدایت، صادق چوبک، هوشنگ گلشیری، عباس معروفی، علی موذنی، حسین سناپور، محمود دولت آبادی، احمد محمود و… آثار ارزشمندی در زمینه رمان های ایرانی(فارسی) پدید آوردند.