آرایه سجع و انواع سجع با مثال
سجع چیست
سجع : آرایه سجع یا «تَسجیع» بدین گونه است که گوینده، سخن خود را با «سجع» بیان کند، بدین گونه که واژههای پایانی دو یا چند جمله را از نظر وزن یا حروف آخر کلمه یا هر دو همانند سازد. کلامی که با سجع بیان شود «مُسَجَّع» و جمله های همانند را «قَرینه» گویند.
***
برای دیدن سایر آرایه های ادبی می توانید از صفحه آرایه ها و صنایع ادبی بازدید کنید.
***
***
انواع سجع با مثال:
ارایه سجع بر سه قسم است:
- متوازی
- مطرف
- متوازن.
***
آرایه سجع متوازی با مثال:
سجع متوازی، آن است که کلمات در وزن و حرف رَوی، هر دو، مطابق باشند. مانند: (کار، بار)، (دست، شست)، (خامه، نامه).
زیباترین سجع، سجع متوازی است. زیرا لطف آرایه های لفظی بدیع، بسته به موسیقی و آهنگی است که واژه ها به کلام می بخشند و این در سجع متوازی بیشتر است.
مثال:
در متن زیر، میان واژگان «آذارند – آفتابند» و «نمی بارند – نمی تابند – نمی رانند» سجع متوازی وجود دارد:
– ابر آذارند و نمی بارند، چشمۀ آفتابند و بر کس نمی تابند. بر مرکب استطاعت سوارند و نمی رانند. (گلستان سعدی)
***
در جمله های زیر، میان واژگان «رحمت- نعمت» و «رسیده- کشیده» سجع متوازی وجود دارد:
– باران رحمت بی حسابش همه را رسیده و خوان نعمت بیدریغش همه جا کشیده. (گلستان سعدی)
***
در جمله های زیر، میان کلمات «جواز- جهاز» و «امان- عیان» سجع متوازی وجود دارد:
-الهی نام تو ما را جواز، مهر تو ما را جهاز، شناخت تو ما را امان، لطف تو ما را عیان.
(مناجات نامۀ خواجه عبدالله انصاری)
***
در جمله های زیر، میان کلمات «دانایی- بینایی» و «راه- چاه» سجع متوازی وجود دارد:
-الهی دانایی دِه که در راه نیفتیم و بینایی دِه که در چاه نیفتیم. (مناجات نامۀ خواجه عبدالله انصاری)
***
در جمله های زیر، میان کلمات «رعیت- اذیت» و «کربت- غربت» سجع متوازی وجود دارد:
– یکی را از ملوک عجم حکایت کنند که دست تطاول به مال رعیت دراز کرده بود و جور و اذیت آغاز کرده تا به جایی که خلق از مکاید فعلش به جهان برفتند و از کربت جورش راه غربت گرفتند. (گلستان سعدی)
***
سجع مطرف با مثال:
آرایه سجع مُطَرَف، آن است که واژگان در حرف رَوی، یکی، ولی در وزن، مختلف باشند؛ مانند: «کار، شکار»، «دست، شکست»، «شانه، نشانه».
مثال:
در متن زیر، میان کلمات «آرند- بیازارند» سجع مطرف وجود دارد:
– دوستی را که به عمری فرا چنگ آرند، نشاید که به یک دَم بیازارند. (گلستان سعدی)
***
سجع متوازن با مثال:
آرایه سجع متوازن، آن است که کلمات قرینه، در وزن، متفّق، ولی در حرف رَوی، مختلف باشند؛ مانند: (کام، کار)، (نهال، بهار).
مثال:
در متن زیر، میان کلمات «پاک – صاف» و «شریف – کریم» سجع متوازن وجود دارد:
– فلان را اصلی است پاک و طینتی است صاف، دارای گوهری است شریف و صاحب طبعی است کریم. (گلستان سعدی)
***
سلام عالی بود مطلبتون
سلام ممنون از شما
خیلی عالی توضیح دادید آرایه سجع و انواع آن را
تشکر از شما
خیلی عالی توضیح دادید آرایه سجع و انواع آن را
بسیار مختصر و مفید بود
تشکر از شما
عالی بود مخصوصا قسمت انواع سجع
درود سپاس از شما
عالی بود مخصوصا قسمت سجع متوازی با مثال
درود سپاس از شما
عالی
سلام دوست عزیز ممنون از توجه و نظرتون
عالی?
تشکر ❤️
خیلی خوب و کامل توضیح دادید تشکر
سلام سپاس از شما
سلام، مثالها و توضیحات آرایه سجع خیلی خوب. مثالهای بیشتر هم اگر می شه وارد کنید. ممنون از ادب آباد. خسته نباشید.
سلام دوست عزیز تشکر از شما، بله حتما وارد میکنیم
خوب آموزش دادید. خسته نباشید و سپاس از شما💌💌👑
درود بر شما خیلی خوب آموزش دادید. دستتون درد نکنه. خسته نباشید.💚🎀
مثال هایی که برای هر بخش زدید باعث میشه کامل اون قسمت جا بیفته خیلی ممنون برای انتخاب مثال ها، خسته نباشید
سلام
تفاوت آرایه ی سجع و جناس تام در چیست؟
ممنون خیلی خوب بود
درود ممنون از شما دوست عزیز
عالی بود به من کمک کرد
درود سپاس از شما
توی سجع متوازن چطوری بفهمیم دوتا کلمه هم وزن هستند؟
درود
با توجه به برابری هجاهای کوتاه و بلند کلمات در برابر یکدیگر.
مانند: قاتل و کاتب،
هردو کلمه از دو هجای بلند تشکیل شدهاند، پس هموزناند.
سلام
راستش از ملاقات آرایه های مختلف در این جا ، یک جا ، خوشحال شدم.
متشکرم
خیلی عالی بود
درود سپاس از شما دوست گرامی
ممنون عالی بود دمتون گرم
درود سپاس از نگاه زیبای شما
سلام عرض خسته نباشید میشه فرق جناس با سجع رو بگید؟؟
سلام
کلماتی که با یکدیگر آرایه جناس را میسازند از نظر ظاهری کاملاً شبیه به هم هستند (جناس تام) ولی معنای متفاوتی دارند؛ نظیر شیر (حیوان) و شیر (خوراکی) و یا هر دو کلمه تفاوت بسیار کوچکی با هم دارند و فقط در یکی از حروف خود با هم متفاوت اند (جناس ناقص)؛ مانند: کار- بار، مست – هست، نام- کام و… ، و این آرایه در شعر به کار می رود نه در نثر؛ اما کلماتی که با یکدیگر یک سجع را تشکیل میدهند، از نظر ظاهری تفاوتهای آشکاری با هم دارند (مثل کلمات قافیه در شعر که فقط حروف پایانی مشترک دارند) و ممکن است اصلاً شبیه نباشند و فقط هموزن باشند؛ مثل سجع متوازن. این آرایه هم مربوط به نثر است و معمولاً در پایان جملات یا فقره های متن منثور به کار می رود.
کاملا مفید و مختصر بود👌
سلام سپاس از شما
ممنون بابت توضیحاتتون
سجع از نوع متوازن( هم وزن هستند ولی حرف آخرشون یکی نیست ، بد ترین نوع سجع ) رو از قلم انداختید 😅
درود دوست گرامی سپاس از شما
توضیحات مربوط به سجع متوازن همراه با مثال در متن مقاله هست
فوق العاده بود
درود دوست گرامی
سپاس فراوان
ممنون خیلی مفید بود
سلام سپاس از شما
سلام عالی بود به خوبی سجع را توضیح دادید
سلام دوست گرامی سپاس از شما
خیلی ممنون سجع را کامل یاد گرفتم
سلام دوست گرامی سپاس از شما
عالی و کامل سجع با مثال توضیح دادید تشکر
سلام دوست گرامی سپاس از شما
بهترین متنی بود که درباره ی ارایه سجع خوندم خیلی ممنون
سلام تشکر
درود بر شما،
مثالهی خوبی برای سجع آوردید. خسته نباشید.🎉
درووووود،
مثال و توضیح سجع عالی بود.
شب و روزگار خوش🌹
بسیار سپاس از ادب اباد، ساده و روان بود.🌼🌼
سلااااااااام،
همه خوب بود. سجع متوازن و مطرف ساده و زودفهم بود. ممنون از ادب آباد.
عالی خوب بود مخصوصا بخش تفاوت سجع با جناس
دست شما درد نکنه مممنون
درود دوست عزیز سپاس
سلام مفید واقع شد ممنون
عالی بود مرسی
بسیار قابل استفاده و عالی بود.
یه سوال:
چرا گفتید جناس مخصوص شعر است؟!
عالی بید
سلام میتونید به من از درس ۱۱ و۱۰فارسی هشتم سچع پیدا کنید و بفرستید
سلام
یه سوال
باید قبل از اینکه مشخص کنیم چه وزنی داره اول شناسه شو خط بزنیم؟
مثلا نشاطی و فسونی
یعنی نشاط هستی فسون هستی
اگه شناسشو خط بزنیم بعد مشخص کنیم میشه متوازن
اگه خط نزنیم چون اخرشم مثل همه میشه متوازی
خب کلمه ها آذارند و… چه نوع سجعیه؟ متوازننه، متوازییه یا مطرففه؟
سلام توی بخشی که رعیت و اذیت رو متوازی گفتین، برای آغاز و دراز چع سجعی رو می گیرید؟
قلمچی می گه مطرف هستن در حالی که هر دوشون دوبخشی هستن و هم وزن، حرف آخرهاشونم یکیه
عالی بود ممنون
سلام. عزیز و لذیذ چه نوع سجعی دارند؟
سلام.عزیز ولذیذ چه نوع سجعی دا رند؟؟